zondag 30 maart 2008

Catchphrases

"Kent u die uitdrukking?"


In het aprilnummer van Onze Taal staat een leuk artikel van Peter-Arno Coppen over zogenaamde catchphrases, citaten uit de populaire cultuur (televisie, film, cabaret) die aanslaan ('catch on') in het gewone taalgebruik. Het kan een hele zin zijn "Kent u die uitdrukking?" (Paul Haenen als dominee Gremdaat), alleen een uitdrukking "Ajuu paraplu" (Peter Knegjens, wie kent hem nog?), een los woord "Toedeledoki" (Jiskefet) en "reeds" (Sjef van Oekel)of slechts een paar klanken "Oh-o!" (Teletubbies). Heel veel catchphrases komen uit reclames, maar daarin worden ze bewust als zodanig gelanceerd. De geschiedenis van dit verschijnsel gaat ver terug. "Hoe is de stand, Mieke?" bijvoorbeeld komt uit een radioquiz van 1938. De meeste catchphrases sterven uit voordat ze in aanmerking komen voor vermelding in het woordenboek, maar sommige halen het wel, zoals "een eenvoudige doch voedzame maaltijd "en "als u begrijpt wat ik bedoel", beide oorspronkelijk opgetekend uit de mond van "een heer van stand" (Marten Toonder). Op www.onzetaal.nl/catchphrases kunt u er alles over lezen en ook is daar de lijst te zien van catchphrases die door lezers van het blad werden ingestuurd. Een paar van mijn favorieten staan erbij, "chop chop" (Inspector Frost) en "Listen carefully, I shall only say this once" (Michelle uit 'Allo Allo') en "You stupid woman" (René uit 'Allo Allo') . Bij de laatste twee is - zoals bij heel veel catchphrases - de stem en de uitspraak heel belangrijk. Helaas is het nog niet gelukt een bruikbaar Nederlands woord voor catchphrases te bedenken.


"Jemig de pemig"

zaterdag 29 maart 2008

Vannacht is het weer zover. Om 2.00 uur is het ineens 3.00 uur. Niet vergeten!

Windows.7

Sigarenhuis Hajenius, sinds 1915 gehuisvest aan het Rokin te Amsterdam eerde - in het kader van de boekenweek - bekende 'sigarenminnende' schrijvers met een mooie etalage. Bomans, Carmiggelt, Reve, Wolkers, Claus en Mulisch, allen behoorden of behoren zij tot de clientèle van deze prachtige zaak met art-deco interieur. Wie zou Harry Mulisch, inmiddels ook in de tachtig, nu nog gezelschap houden in de Heerenkamer? Houdt u niet van sigaren, maar wel van mooie interieurs, bezoek dan ook de website van Hajenius http://www.hajenius.nl/ voor een virtuele rondleiding door dit statige pand.









Vader en zoon Claus

Bij het overlijden van Hugo Claus op 19 maart jl. toonde RTL-Boulevard beelden van een ontmoeting van Hugo Claus met Jan Wolkers in 2004. Geloof het of niet, maar bij dit beeld zegt Jan Wolkers monter tegen Hugo Claus: "jij laat je toch ook cremeren?" De vraag lijkt niet direct binnen te komen bij Hugo, "eh", waarop Jan herhaalt : "jij laat je toch ook cremeren?" "Ja, ja", mompelt Hugo. Vandaag is het zover, Claus wordt as. Wolkers ging hem precies vijf maanden geleden voor.
Arthur Kristel (1975), de zoon van Hugo Claus en Sylvia Kristel, lijkt weinig gemeen te hebben met zijn vader. Uit diverse krantenberichtjes krijg je de indruk dat hij blowend en videospelletjes spelend door het leven gaat. In een interview in De Standaard van 29 maart jl. ("Ik mis mijn vader nu al") kunnen we lezen dat vader en zoon desondanks een goed contact hadden, zij het pas op latere leeftijd. Arthur groeide op zonder zijn vader en grotendeels ook zonder zijn moeder, die het te druk had met haar filmcarrière. Maar liefde is hij - naar eigen zeggen - niet tekort gekomen en Arthur is trots op zowel zijn moeder als op zijn vader, die hij eerder typeert als een 'vriendelijke verre oom' dan als een vaderfiguur. Ze spraken over van alles en nog wat. Zijn vader was een wandelende encyclopedie, je kon hem alles vragen, maar van één ding wist hij toch echt heel weinig af en dat was van videospelletjes. Tja, je kunt niet alles weten. Over euthanasie is nooit gesproken. "We hielden het luchtig". Hugo Claus schreef 25 romans, 22 dichtbundels, 42 toneelstukken, 18 verhalen, 4 novellen en 6 essays. Arthur las 3 van zijn vaders werken.




vrijdag 28 maart 2008

Windows.6

't Winkeltje, fournituren, Ceintuurbaan, Amsterdam, februari 2008
Inmiddels opgeheven. Zal met het verdwijnen van deze winkeltjes ook het woord fournituren uit onze taal verdwijnen?




donderdag 27 maart 2008

Schrikbeeld

"Deze beelden hebben geen ander doel dan de Nederlanders bang te maken. Wij betreuren het dan ook dat Madame Tussaud deze beelden naar buiten heeft gebracht".






woensdag 26 maart 2008

Bye Bye Boudisque

Boudisque, de 'boutique des disques', een van de beste platenzaken van Amsterdam en misschien wel van Nederland sluit a.s. zaterdag 29 maart definitief zijn deuren. Teruglopende cd-verkoop als gevolg van het downloaden en kopen via Internet en een huurverhoging doen de winkel de das om. Begonnen in 1968 in een pand in de Haringpakkerssteeg, achter het Damrak, werd Boudisque al snel een begrip, vanwege het uitzonderlijk brede assortiment, de deskundige medewerkers die hun klanten kenden en voor wie geen moeite teveel was en de ongedwongen sfeer. Later kwamen er nog vier panden bij die werden doorgebroken tot een geheel. De ligging speelt, denk ik, ook een rol in de teloorgang. Waren er in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw aan het Damrak en omgeving nog voldoende aantrekkelijke winkels te vinden waar Amsterdammers op afkwamen en die elkaar klandizie bezorgden, in de loop der jaren heeft de horeca en het platte vermaak in dit gebied de overhand gekregen en wordt het vrijwel uitsluitend bevolkt door toeristen die vooral geïnteresseerd zijn in sex en drugs en .... drank en waar Boudisque het niet van moet hebben. Er is nog een poging gedaan om Boudisque tot cultureel erfgoed te laten verklaren en daarmee financiële ondersteuning te verkrijgen, maar dat is niet gelukt. Willen we dat zulke speciaalzaken blijven bestaan (en dat willen we toch?) dan zullen we er ook moeten blijven kopen. Anders is het vergelijkbare Concerto, hoewel gunstiger gelegen in de Utrechtsestraat, straks eenzelfde lot beschoren en wonen we uiteindelijk in een stad/land met alleen nog maar filialen van onpersoonlijke winkelketens.
Boudisque bedankt.






dinsdag 25 maart 2008

Nog meer sneeuw



Toen ik vanochtend wakker werd en uit het raam keek lag er een laagje sneeuw op de kade en het sneeuwde nog steeds. Heel mooi. In de ochtendspits stond er vandaag op het hoogtepunt (of dieptepunt, 't is maar hoe je het bekijkt) in totaal 888 kilometer aan files, de tweede plaats na het record van 8 februari 1999, toen er 975 kilometer file werd opgetekend. Maar toen sneeuwde het echt en nu was het slechts een flinterdun laagje. Wat is het toch met Nederlanders en het weer? Bij windkracht 9 à 10 en één omgewaaide boom vier minuten berichtgeving hierover in het achtuurjournaal en nu weer ruim vijf minuten over een paar sneeuwvlokken en files. Nederland is gewoon te klein voor zes miljoen auto's.



zondag 23 maart 2008

Windows.5

De laatste mode en accessoires voor paashazen
Ferdinand Bolstraat, Amsterdam, maart 2008

Eén ei is geen ei

Het leven zit vol keuzes, ook met Pasen.
Paaseitjes bij Jamin, 40 verschillende smaken

Witte Pasen

Vanaf het balkon aan de achterzijde van de Schilderskade

Pasen, 23 maart 2008

paasplanten

Steenbreek , Saxifraga




Hemelsleutel, Sedum

zaterdag 22 maart 2008

Windows.4


Paashazen in de Bijenkorf, Amsterdam, maart 2008

donderdag 20 maart 2008

'A more perfect Union'






Barack Obama heeft afgelopen dinsdag in Philadelphia een magistrale toespraak gehouden. Hoewel hij ras en huidskleur niet tot een 'issue' heeft willen maken in de strijd om het Witte Huis heeft hij zich door de controversiële uitspraken van zijn 'huispredikant', Reverend Jeremia Wright, genoodzaakt gezien om zijn gedachten hierover uiteen te zetten. En hoe! Ik ben diep onder de indruk van de rustige en heldere wijze waarop Obama de uitlatingen van deze dominee, waar hij openlijk afstand van heeft genomen, in een context plaatst en zijn visie geeft op de toekomst van de multiraciale samenleving die de VS zijn. Dominee Wright, die heel veel goeds gedaan heeft voor de gemeenschap, is opgegroeid in het Amerika van de rassensegregatie en discriminatie, de gevolgen van de slavernij die tot op de dag van vandaag doorwerken in de Amerikaanse samenleving en hij weet hoe het is om als minderwaardig te worden gezien enkel en alleen vanwege je huidskleur. De frustratie en woede hierover zit diep in de ziel van zwart Amerika en kan in de beslotenheid van de kerk tot uiting komen. Obama stelt zijn landgenoten voor de keus: óf de beelden en uitspraken van Wright blijven herhalen (wat zijn tegenstanders zeker zullen doen), het accent blijven leggen op de verdeeldheid, het cynisme de boventoon laten voeren en blijven steken in de slachtofferrol óf streven naar eenheid, naar een gemeenschappelijke toekomst voor alle bevolkingsgroepen, waarin iedereen zijn of haar verantwoordelijkheid neemt. De maatschappij is niet statisch, verandering is mogelijk. "De Amerikaanse samenleving is niet perfect, maar samen kunnen we hem perfecter maken." De volledige toespraak van Barack Obama, die 37 minuten duurt is te zien op You Tube onder de titel 'A more perfect Union'. Tot nog toe vond ik het moeilijk een keuze te maken tussen Hillary Clinton en Barack Obama, maar na deze toespraak denk ik: dit is de man, deze man moet een kans krijgen zijn idealen gestalte te geven als president van de VS.



woensdag 19 maart 2008

Bloesem

Pruimenbloesem in de etalage van de filmwinkel in de Staalstraat, Amsterdam, februari 2008





Pruimenbloesem (Prunus serrulata) aan de Schilderskade, Amsterdam, 19 maart 2008



zondag 16 maart 2008

Soulsisters


Diana Ross (met Lionel Ritchie) te gast bij Mooi weer De Leeuw en Tina 'Nathalie' Turner bij Raymann is laat. En dat op één avond. Simply the best.

vrijdag 14 maart 2008

Arabicana

Als liefhebster van folk/americana én van Arabische/Noord-Afrikaanse muziek maakte een zeer positief artikel in Trouw mij nieuwsgierig naar de muziek van de voor mij onbekende band NO Blues. Altijd in voor nieuwe muzikale ontdekkingen toog ik naar Concerto in de Utrechtsestraat om de twee cd's die deze band tot nog toe uitbracht te beluisteren. Natuurlijk had men de cd's daar op voorraad en ik was snel verkocht. Een uniek en bijzonder aangenaam geluid. Soms vrolijk, dan weer melancholiek. Beide cd's staan nu bij mij in de kast.
Op de website http://www.oninternet.nl/ staat te lezen: "Op het kruispunt waar de Arabische en de folk-blues elkaar ontmoeten vindt u NO Blues". In 2004 uitgenodigd door productiehuis Oost-Nederland (ON) om het muzikale niemandsland tussen Oost en West te verkennen, vonden Ad van Meurs (gitaar), Haytham Safia (ud, Arabische luit) en Anne-Maarten van Heuvelen (contrabas) elkaar in een muziekstijl die ze zelf 'Arabicana' noemen, een mix van americana (folk, blues, country) en Oriëntaalse traditie. Het debuutalbum heet 'Farewell Shalabiye (2005) en hun tweede cd 'Ya Dunya' (2007). De derde staat op stapel. Ter kennismaking en om in de stemming te komen: op www.myspace.com/NObluesnl zijn een aantal nummers te beluisteren.

donderdag 13 maart 2008

'Maartje komt naar u toe'

Kwam in 1975 al
'Veronica naar je toe', vanaf februari 2008 komt ook 'Maartje naar u toe'. Nam Maartje van Weegen vorig jaar afscheid van de televisie ("Er was geen ontkomen aan. Wie een hekel aan mij had, kan opgelucht ademhalen: ik ben eindelijk weg!"), op de radio is zij nog altijd te horen op Radio 4, waar ze van maandag tot en met vrijdag van 9.00 tot 12.00 uur het programma de Klassieken presenteert.
Vanaf 29 februari jl. gaat Maartje iedere laatste vrijdag van de maand op bezoek bij een luisteraar thuis en maakt vanaf die locatie het programma De Klassieken Thuis. De uitverkorene kiest muziek uit de eigen cd-collectie en tussendoor wordt er over de muziek gesproken. De bedoeling is duidelijk te maken dat klassieke muziek er is voor iedereen ("dichter dan bij de mensen thuis kunnen we niet komen") en dat je voor klassieke muziek niet hoeft te hebben doorgeleerd. De eerste gelukkigen waren Anneke en Arie uit Maarssen, die de cd's al hadden klaargelegd en de tafel gezellig gedekt hadden. Maartje had hoge koorts, maar wilde niet afzeggen. Er zou een promotiefilmpje gemaakt worden, dus deed ze ook haar eigen make-up. Op en top vakvrouw en geen poeha. Als u het niet erg vindt dat uw huiskamer wordt omgebouwd tot een radiostudio en dat er een invasie komt van geluidstechnici, dan is dit uw kans om Maartje te ontmoeten. Aanmelden via http://www.radio4.nl/

woensdag 12 maart 2008

Weeralarm




Bij het NOS-journaal is men er weer in geslaagd de storm erger te doen lijken dan hij in werkelijkheid was.


dinsdag 11 maart 2008

Windows.3

Leek is een vakman
Amsterdam, Rustenburgerstraat, februari 2008

zondag 9 maart 2008

Burentwist




Iedereen heeft zo zijn gevoeligheden, ook de Denen. Doen ze ongewild mee op het woelige wereldtoneel door vermeende 'profeet beledigende' cartoons, blijken ze ook regionaal in een conflict verwikkeld te zijn. De agressor is buurland Zweden, gepersonifieerd in meubelgigant Ikea, die de wereld veroverd heeft. Maar Denen laten niet over zich heenlopen. Wat blijkt namelijk, Ikea, dat zijn producten Scandinavische namen geeft, heeft Denemarken slechts benoemd in goedkope vloerbedekking. Schande! Een grove belediging van de Denen! Noorwegen en Finland hebben de bedden en de stoelen en de tafels toebedeeld gekregen. Zweden zelf de luxe meubels, waaronder kasten. Laat ik nu altijd gedacht hebben dat alleen India een kastenmaatschappij is, blijkt ook Scandinavië een kastenstelsel te hebben. En de Denen staan onderaan in de hiërarchie, zij zijn de kaste(n)lozen, de 'voetvegen'. En dat pikken ze niet langer, ze komen in opstand. Gelijk hebben ze. Denen, verenigt u en trekt ten strijde tegen dit grote onrecht. Dit conflict zal waarschijnlijk de geschiedenis ingaan als het 'Ivar-oproer'.



zaterdag 8 maart 2008

Vogeltrek

Op het balkon van uw blogster wordt een eenzame strijd gestreden. Duiven voeren in een gesloten binnentuinencomplex wordt begrijpelijkerwijs niet op prijs gesteld. Vervuilde balkons, wasgoed, nou ja, het behoeft geen uitleg. Koolmeesjes voeren daarentegen mag wel en dat doen we dan ook. Het ophangen van pindanetjes is hiertoe niet geschikt gebleken. De in Amsterdam goed gedijende halsbandparkieten eten de netjes in een mum van tijd leeg, de duiven posteren zich eronder om de restanten te nuttigen en de koolmeesjes hebben het nakijken. Daar moest iets op gevonden worden. Het resultaat is een klein stoofje gevuld met pinda's, geplaatst in een plantenrekje met spijltjes. De koolmezen kunnen erdoor, de duiven niet. Satéstokjes in de gaatjes van de stoof, zodat de duiven er niet op gaan zitten en klaar! Zou je denken. Eén duif denkt daar echter heel anders over. Ik heb haar Hillary genoemd, de 'never-give-up-pigeon'. Zijn haar soortgenoten allang afgehaakt, zo niet Hillary. Zij trotseert de satéprikkers en haalt acrobatische toeren uit om de zo door haar begeerde lekkernij te pakken te krijgen. Ik bewonder haar doorzettingsvermogen maar vind het ook een beetje zielig. Je moet je verlies op een gegeven moment toch weten te nemen. En aan de andere kant van de woning, aan de kade, valt genoeg te halen. Maar Hillary heeft mijn woning uitverkozen. 's Zomers, als de keukendeur openstaat, komt ze rustig de keuken binnenlopen. Ik heb haar menigmaal op het aanrecht aangetroffen op zoek naar iets lekkers. Eerlijk gezegd ben ik wel een beetje op haar gesteld geraakt. Ze mag blijven, zolang ze haar familie maar niet meeneemt. De benedenburen zullen zich wel afvragen waar die satéprikkers in hun tuin toch vandaan komen.









vrijdag 7 maart 2008

Duiffies

Nog even en we kunnen weer buiten zitten. Op een bankje in het Westermanplantsoen (door mij ook wel het Westerveldplantsoen genoemd) bijvoorbeeld, naast Sint Jacob, lekker in het zonnetje, genietend van de prachtige vleugelnoot die daar staat, van reigers en zelfs een ooievaar die takjes verzamelen voor hun nest, van spelende kinderen en hondjes, van skaters en basketballers, maar bovenal van het voeren van de vogels, i.c. de duiven. Niet iedereen is daar even blij mee, maar moeder geniet, zolang ze maar niet hun nagels in haar knie zetten.

donderdag 6 maart 2008

The comeback girl




She did it. Hillary Clinton won de voorverkiezingen in Texas en Ohio en is daarmee terug in de race om de presidentskandidatuur bij de Democraten. En wat was ze blij. Ook al is haar motto "never give up", het werd toch steeds moeilijker om te blijven geloven in een goede afloop. En nog is ze er niet. Het blijft ongekend spannend. Ik gun het Hillary Clinton en Barack Obama allebei. Zou het geen goed duo zijn? Dan wel Hillary als president en Barack als vice-president, want ik denk dat de ambities en het ego van Hillary te groot zijn voor een ondergeschikte rol. Of zou ze het landsbelang kunnen laten prevaleren boven haar eigen belang en 'running mate' van Obama kunnen zijn. Dat zou groots zijn. Samen maken ze meer kans John McCain te verslaan. To be continued....................................................



woensdag 5 maart 2008

Zoek de fouten


'Pabo-studenten (hbo) zijn slecht in rekenen en taal. 70% van de eerstejaars haalt niet het niveau van de hoogste klas van het basisonderwijs'. (commissie Meijerink, 2008)

'De helft van de eerstejaarsstudenten aan de journalistiekopleidingen (hbo) zakt voor het eerste studiejaar omdat ze niet over voldoende basale taalvaardigheden beschikken, op het gebied van spelling, woordenschat, zinsbouw en stijlvermogen. (NRC, 2007)

'In het beroepsonderwijs, van vmbo tot en met hbo, worden werkstukken en scripties beoordeeld op de inhoud, niet op taalgebruik.' (NRC, 2007)

Drie citaten over het taalniveau van de leerlingen aan het beroepsonderwijs ter inleiding.

'Als honderd jaar onderwijs en tal van taaladviesboeken er niet toe hebben geleid dat mensen kwesties als 'groter dan', 'het huis dat', 'de man met wie' etcetera goed doen, dan moet je zeggen, nou, die regels die deugen niet'. Dit beweerde Wim Daniëls in het programma 'Tijd voor Twee' van Frits Spits (KRO,radio 2). Onder zijn hoofdredactie komt de Taalclub, een groep vooraanstaande taalkundigen, met een boekje 'Groter als, nieuwe regels voor het Nederlands van nu', waarin gepleit wordt om bepaalde taalregels aan te passen aan de dagelijkse praktijk, 'omdat de meeste mensen het nu eenmaal zo zeggen.'

Mensen die mij kennen zal het niet verbazen dat ik hier mordicus tegen ben. Taal is in beweging, leuk, nieuwe woorden als gevolg van nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen, prima, spitsvondigheden zoals van Van Kooten en De Bie, prachtig. Nieuwe regels, geen probleem als daar goed over nagedacht is. Maar taal, ons belangrijkste communicatiemiddel, verkwanselen door slecht onderwijs, gemakzucht en onverschilligheid, nee. Ik heb in ieder geval één medestander in Jan Mulder die in 'De Wereld draait door' van 26 februari zijn ergernis spuide over dit voorstel van de Taalclub. 'Tegenwoordig zegt iedereen ook: 'ik besef me', 'ik irriteer me aan', 'het kost duur', dat wordt dan allemaal ingevoerd', volgens Jan. Verder noemt hij nog 'miniumloon', 'alluminimum', 'iemand van Afrikaanse originaliteit', 'met de kippen naar bed gaan', dat zegt ook iedereen, volgens Jan, die op zijn bekende wijze een klein beetje doorschiet. Maar het punt is gemaakt.

Met de column van Jaap van de Berg uit Trouw van 1 maart kunt u zelf aan de slag. Kijk hoe het gesteld is met uw kennis van het Nederlands. (klik op de tekst voor vergroting)







Het meisje die op de VU zit

'Twintig jaar onderwijsvernieuwing heeft geleid tot ernstige verwaarlozing van de onderwijskwaliteit. De basisvaardigheden zijn aantoonbaar achteruitgegaan. Er is nu een generatie die minder goed kan rekenen en spellen' (commissie Dijsselbloem, 2008)

'Professoren klagen steen en been over de taalvaardigheid van de eerstejaarsstudenten. Eerstejaarsstudenten aan de universiteit hebben onvoldoende parate kennis, het zijn 'ik-kan-alles-opzoeken-studenten.' Eerstejaarsstudenten klagen over het feit dat ze Engelse boeken moeten lezen, te moeilijk. Ook hebben ze moeite met het volgen van een college in het Engels (Mare,2004).'

Twee citaten over de kwaliteit van het huidige onderwijs in Nederland en de gevolgen daarvan.
Jaap de Berg schrijft iedere zaterdag in Trouw een column over taal. Zijn column van 2 februari jl. , hierboven afgedrukt, wil ik u niet onthouden (klik op de tekst voor vergroting). Zijn columns zijn te lezen op http://www.trouw.nl/schrijf